به گزارش تحریریه، بانک مرکزی روسیه خواستار تنفس اقتصادی شد. زیرا در غیر این صورت، آینده خوبی در انتظار روس‌ها نخواهد بود: افزایش حقوق و دستمزدها به سرعت قربانی تورم خواهند شد. اقتصاددانان این موضع را نشانه‌ای از آن می‌دانند که نرخ بهره با سرعت مورد انتظار، کاهش نخواهد یافت. برخی کارشناسان حتی افزایش آن را محتمل می‌دانند.

چگونگی ارزیابی رشد اقتصادی توسط بانک مرکزی

«آندری گانگان» Andrey Gangan، مدیر دپارتمان سیاست‌های پولی بانک مرکزی روسیه، اعلام کرد که اقتصاد روسیه پس از رشد فوق‌العاده و بیش از حد سریع(۱) در دو سال گذشته، در حال حرکت به سمت نرخ رشد متعادل است؛ روسیه در سه ماهه اول سال ۲۰۲۵ رشد ۱.۱ درصدی داشته است.

با این حال، به گفته این کارشناس، اقتصاد در حال حاضر به یک وقفه یا تنفس نیاز دارد. وی تأکید کرد که بدون بازنگری در رویکردهای افزایش بهره‌وری نیروی کار، تمامی افزایش دستمزدها ناچاراً به واسطه تورم بی‌اثر می‌شود.

نماینده بانک مرکزی توضیح داد: «اقتصاد ما تقریباً از تمام ظرفیت‌های تولیدی، لجستیک، و زیرساخت‌های موجود و از همه مهم‌تر، تقریباً از تمام منابع نیروی انسانی خود استفاده کرده است. در حال حاضر، پیدا کردن کارگر جدید دشوار است. به یک وقفه و رویکردهای جدیدی برای افزایش بهره‌وری نیروی کار نیاز است. بدون این اقدام، تمام افزایش دستمزدها به ناچار توسط تورم بلعیده خواهد شد و در نهایت، افراد شاغل سودی نخواهند برد.»

به گفته او و بر خلاف باور عمومی، افزایش سطح زندگی مردم برای بانک مرکزی روسیه از اهمیت بالایی برخوردار است. او اطمینان داد «به همین دلیل، ما هر آنچه در توان داریم انجام می‌دهیم تا تورم به صورت پایدار و در سطح پایین باقی بماند و رشد درآمدها را بی‌ارزش و بی فایده نکند.»

دیدگاه بانک مرکزی در مورد وضعیت نرخ بهره

به گفته گانگان، اگر وضعیت اقتصادی بر اساس سناریوی اصلی یا پایه پیش برود، کاهش نرخ بهره همچنان یک گزینه محتمل است، اما اقدامی از پیش تعیین شده نیست. بانک مرکزی گزینه‌های مختلفی، از جمله وقفه‌هایی بین تغییرات را در نظر دارد. ضمنا، ریسک‌های افزایش تورم، به ویژه در زمینه مسائل ژئوپلیتیک، همچنان وجود دارد. به همین دلیل، تصمیمات با حداکثر احتیاط گرفته خواهد شد.

گانگان توضیح داد که در پیش‌بینی پایه یا اصلی، افزایش نرخ بهره پیش‌بینی نشده است. با این حال، در صورت تغییر شرایط خارجی، بانک مرکزی آماده بررسی سناریوهای جایگزین است.

این اظهارات، سه هفته پیش از نشست آتی بانک مرکزی مطرح شدند که در آن نهاد نظارتی درباره نرخ بهره تصمیم‌گیری خواهد کرد.

در اکتبر ۲۰۲۴، بانک مرکزی نرخ بهره را به دلیل شتاب گرفتن تورم، به رکورد ۲۱ درصد افزایش داد. پس از آن، هیئت‌مدیره بانک مرکزی در چندین جلسه متوالی دیگر، نرخ بهره را در همین سطح حفظ کرد.

کاهش نرخ بهره در ماه ژوئن، زمانی که بانک مرکزی آن را به ۲۰درصد رساند، آغاز شد. در ماه ژوئیه، نرخ بهره به ۱۸درصد کاهش یافت. بر اساس پیش‌بینی کارشناسان، تا پایان سال ۲۰۲۵ این نرخ ممکن است چندین بار دیگر کاهش یافته و به ۱۴ تا ۱۶ درصد برسد.

تنفس یا وقفه اقتصادی به چه معناست؟

«دنیس آستافیف» Denis Astafiev، مدیر صندوق و بنیانگذار پلتفرم فین‌تک SharesPro، به NEWS.ru توضیح داد که از دیدگاه بانک مرکزی، تنفس یا وقفه به معنای کاهش سرعت رشد بیش از حد اقتصادی است، زمانیکه اقتصاد با حداکثر ظرفیت تولیدی و نیروی انسانی خود کار می‌کند.

این کارشناس توضیح داد: اگر دستمزدها و تقاضا بدون افزایش بهره‌وری، همچنان با سرعت بالا رشد کنند، قیمت‌ها با سرعتی حتی بیشتر افزایش خواهند یافت. برای عموم مردم، این به معنای نوسانات شدید کمتر در درآمدها و هزینه‌ها است: رشد دستمزدها متعادل‌تر خواهد شد، اما در عوض قدرت خرید حفظ می‌شود، زیرا تورم تحت کنترل قرار خواهد گرفت.

آستافیف اشاره کرد که شرکت‌ها افزایش هزینه‌های تولید را به قیمت‌ها منتقل می‌کنند و رشد اسمی درآمدها بی‌اثر می‌شود.

وی ادامه داد: «از این رو، بانک مرکزی قاطعانه عمل می‌کند: نرخ بهره تنها زمانی کاهش خواهد یافت که تورم واقعاً رو به کند شدن بگذارد، و نه برخلاف همه چیز(۲).»

این به معنای آن است که نرخ بهره برای مدت طولانی همچنان ابزاری برای مبارزه با ثبات قیمت‌ها باقی خواهد ماند، حتی اگر از نظر برخی بسیار بالا به نظر برسد. آستافیف همچنین این احتمال را مطرح کرد که بانک مرکزی، تنفس یا وقفه را با سرعت کندتر کاهش نرخ بهره نسبت به آنچه قبلاً انتظار می‌رفت، مرتبط می‌داند.

«دنیس راکشا» اقتصاددان، هماهنگ با اظهارات گانگان، به این نکته اشاره کرد که بانک مرکزی ممکن است به افزایش نرخ بهره بازگردد.

تمامی این‌ اتفاقات در زمینه فرآیند بودجه رخ می‌دهد و بانک مرکزی با این شیوه عجیب سعی دارد دولت را از افزایش بخش هزینه‌ها منصرف کند. در شرایط کاهش درآمدهای بودجه، افزایش هزینه‌ها دو موضوع را به دنبال دارد: انتشار پول و تورم.

بر این اساس بانک مرکزی با روشی شناخته شده با تورم مبارزه می‌کند یعنی نرخ بهره را افزایش می‌دهد. این اقتصاددان گفت که این امر در ماه‌های آینده کاملاً محتمل است.

بنا براین با توجه به سیگنال‌های بانک مرکزی، امیدواری به تسهیل سیاست پولی هنوز زود است.

(۱)overheating